رپورتاژ
» وکیل کیفری چک از دیدگاه وکیل کیفری اراک
چه زمانی چک وصف کیفری ندارد؟
۱ - وقتی که چک وعده دار باشد:
در واقع چک شبیه پول نقد است و هدف اولیه از ابداع چک، این بوده است که جایگزین مناسبی برای اسکناس باشد وهمچنین وسیله ای برای پرداخت نقدی باشد.
بنابراین اگر چکی به تاریخ امروز یعنی روزی که صادر می شود باشد، چک کیفری دارد. ولی اگر تاریخ چک، تاریخی به غیر از تاریخ صدور چک باشد چک حقوقی است و نمی توان از طریق کیفری آن را پیگیری کرد و صادر کننده چک مجازات کیفری نخواهد شد.
اما کمتر پیش می آید که چک به شکل وعده دار نباشد و اکثر کسانی که به صدور چک بلامحل کیفری محکوم شده و مجازات می شوند در واقع چک های وعده دار صادر کرده اند.
اما دلیل محکوم شدن و مجازات آنها این است که قادر به اثبات وعده دار بودن چک نبوده اند.
۲ - اگر چک به عنوان ضمانت، جهت انجام تعهد یا ضمانت، جهت انجام یک معامله صادر شده باشد:
اگر علت صدور چک، بدهکاری صادر کننده چک باشد، در واقع چک را می توان در صورت بلامحل بودن از طریق کیفری پیگیری کرد.
اما اگر دلیل صدور چک بدهکار بودن صادر کننده نباشد، بلکه به جهت ضمانت معامله یا تعهد صادرشده باشد، نمی توان این چک را از طریق کیفری پیگیری کرد و چک حقوقی است. مثلا چکی که برای ضمانت تخلیه ملک از جانب مستاجر برای مالک صادر می شود. در این مورد چون صادر کننده چک در واقع مبلغ مندرج در چک را بدهکار نیست و بابت ضمانت آن را صادر کرده است مورد تعقیب کیفری قرار نمی گیرد.
اگر در متن خود چک ذکر شده باشد که بابت تضمین صادر شده است که دیگر نیازی به اثبات ندارد. اما در صورتی که ذکر نشده باشد، می توان از شهادت شهود یا قولنامه یا قرارداد آن را ثابت کرد.
برای مطرح کردن سوالات کیفری و جزایی خود به صفحه وکیل کیفری اراک مراجعه کنید.
3-اگر چک سفید امضاء باشد:
چک اگر سفید امضا باشد، صادر کننده تحت تعقیب کیفری قرار نمی گیرد. چک سفیدامضا چکی است که نه مبلغ و نه تاریخ و نه نام دارنده چک هیچ کدام در آن قید نشده باشد و فقط صادر کننده آن را امضا کرده باشد.
۴-اگر اثبات شود که چک بدون قید تاریخ صادر شده است:
در این گونه موارد دارنده چک معمولا شخصا اقدام به درج تاریخ روی چک می کند اما اگر بتوان ثابت کرد که صادر کنده تاریخ را هنگام صدور چک ننوشته است باز چک حقوقی است و صادر کننده مجازات کیفری نمی شود.
۵-اگر وصول چک مشروط باشد:
این شرط اگر در متن خود چک ذکر شده باشد که نیازی به اثبات ندارد اما در غیر این صورت می توان آن را طی قولنامه یا شهادت شهود یا قرارداد ثابت کرد.
۶ - اگر بتوان ثابت کرد که چک برای یک معامله نامشروع یا ربوی صادر شده است.
حقوقی شدن چک به معنی بی اعتبار بودن آن نیست، بلکه چک ارزش خود را دارد و تنها تفاوت آن با چک کیفری این است که نمی توان صادر کننده چک را مورد تعقیب کیفری قرار داد یا او را مجازات کیفری کرد.
اما به هر حال سندی است که نشان دهنده طلبکار بودن دارنده آن است و می توان براساس آن توقیف اموال صادر کننده را تقاضا کرد و دادگاه هم می تواند صادر کننده را به پرداخت مبلغ چک محکوم کند.
مگر آنکه صادر کننده چک بتواند ثابت کند که اصلا طلبی وجود ندارد و یا اینکه چک برای یک معامله ربوی صادر شده است و یا اینکه دارنده چک طلبکار نیست و حقی ندارد.
البته تنها شکایت کیفری برای وصول وجه چک کافی نیست زیرا در صورتی که این دعوی به نتیجه برسد تنها صادر کننده چک به مجازات حبس محکوم می شود و دادگاه حکمی در مورد طلب دارنده چک صادر نمی کند. بنابراین در هر دو مورد چک کیفری و حقوقی لازم است دارنده چک با تکمیل دادخواست و رعایت تشریفات دادرسی، مبلغ را مطالبه نماید.
