رپورتاژ

» مراحل رسیدگی به پرونده ها در دادگاه ها چگونه است؟

بسیاری از اشخاص نمی‌دانند در صورت رو به رو شدن با اتفاقات مختلف و ناگهانی؛ از کجا شروع کرده و چگونه مراحل حقوقی و قانونی را طی کنند. ما در این مقاله تمام مراحل از اولین مراجعه حقوقی تا صدور رای و اجرای حکم قضایی را شرح می‌دهیم. در این مقاله شما به طور کامل با مراحل رسیدگی به پرونده ها در دادگاه ها و انواع آنها آشنا می‌شوید. از زمان تغییر مدیریت قوه قضاییه تلاش هایی در راستای الکترونیکی شدن فرآیند رسیدگی به دعاوی و پرونده های حقوقی انجام گرفت که نتیجه آن مشاهده ابلاغیه های مربوط به پرونده ها، ثبت دادخواست و شکواییه، مشاهده آرای صادر شده از دادگاه و مسائلی از این قبیل، کاملا به صورت الکترونیکی و بدون مراجعه حضوری به شعب دادگاه ها و سایر مراجع قضایی بود.

روند کار پرونده در دادگاه

همه ی اشخاصی که پرونده قضایی نزد دادگاه ها دارند می بایست به نحوی از روندکار پرونده خود اطلاع پیدا کنند. در حال حاضر با توجه به راه اندازی سامانه ثنا، مشاهده روند کار پرونده به صورت الکترونیکی و بدون مراجعه حضوری به دادگاه انجام می شود. فرقی هم نمی کند که پرونده دادگاه بدوی بوده و یا در مرحله تجدید نظر خواهی باشد.

برای مشاهده مراحل و روند کار پرونده در دادگاه، هر یک از طرفین دعوا اعم از خواهان و خوانده می توانند در سامانه ثنا نام نویسی کرده و احراز هویت شوند. پس از اینکه کد ثنا به آنها اختصاص داده شد، می توانند به حساب کاربری خود در سامانه ثنا وارد شوند و روند کار پرونده خود را مشاهده نمایند تا شاهد اقدامات انجام شده از سوی شعبه دادگاه در خصوص پرونده خود باشند. نحوه مشاهده روند کار پرونده دادگاه به این صورت است که :

1.    ابتدا برای اطلاع از روند کار پرونده در دادگاه باید به سامانه عدل ایران به نشانی adliran.ir وارد شد و گزینه اطلاع رسانی با رمز پرونده را انتخاب نمود.

2.    پس از آن، باید شماره ملی و رمز شخصی ورود به سامانه ثنا را که پس از ثبت نام در سامانه ثنا به دست آورده وارد نموده و در صورتی که هنوز ثبت نام انجام نداده باشد، گزینه من در این سایت ثبت نام نکرده ام را انتخاب نماید.

3.    در این مرحله باید شماره پرونده 16 رقمی، ردیف فرعی پرونده و همچنین رمز پرونده 5 رقمی در کادرهای مربوطه وارد شده و از قسمت پایین صفحه گزینه روند کار پرونده را انتخاب کنید. رمز پرونده و شماره پرونده را می توان از شعبه دادگاه دریافت کرد. در صورتی هم که ردیف فرعی پرونده را نمیدانید فقط شماره پرونده و رمز پرونده را وارد کرده و از کادر پایین بر روی عبارت ردیف های فرعی کلیک کنید که پیگیری رای دادگاه تجدید نظر هم از این طریق انجام می شود.

برای دریافت رمز شخصی پرونده می توان عدد 2 را به شماره 1000493 پیامک نمود. گفتنی است که در این روش علاوه بر اطلاع و مشاهده روند کار پرونده دادگاه، امکان اطلاع و مشاهده خلاصه پرونده نیز وجود دارد.

تفاوت دعاوی حقوقی و کیفری چیست؟

در زیر به مهم ترین تفاوت های مراحل دعاوی حقوقی و کیفری اشاره خواهد شد:

1.    در دعاوی کیفری دادگاه مجازات برای متهم در نظر می گیرد در صورتی که برای دعاوی حقوقی متهم ملزم به دادن حقوق قانونی دیگران شده و تکالیفش را انجام می دهد.

2.    برای دادخواست های دعاوی کیفری در هر کاغذی می توان دادخواست را تنظیم و به مراجع قضایی تقدیم نمود. ولی در خصوص دعاوی حقوقی باید دادخواست را در کاغذ مخصوصی به نام دادخواست تنظیم شود. در غیر این صورت پذیرش نمی شود. برای اینکه بتوانید راحت تر دادخواست تنظیم کرده و کارتان را پیش ببرید به وکیل زن در تهران مراجعه کنید.

3.    دعاوی کیفری ابتدا به دادسرا و بعد از تحقیق کلانتری و دادسرا به دادگاه فرستاده می شود. ولی دعاوی حقوقی در همان ابتدا به دادگاه فرستاده می شود.

4.    دعاوی کیفری خلاف دعاوی حقوقی می تواند بدون داشتن وکیل پیش برود. در صورتی که برای دعاوی حقوقی داشتن یک وکیل کاملا ضروری می باشد.

5.    یکی از اختلافات دعاوی کیفری و حقوقی در مبلغ هزینه هاست. در دعاوی کیفری فقط یک تمبر 2 هزار تومانی لازم است ولی در دعاوی حقوقی باید متناسب با ارزش مالی موضوع تمبر باطل نمایید.

6.    در دعاوی کیفری حتی با پس گرفتن پرونده شکایت توسط خواهان، باز هم توسط دادگاه پیگیری می شود مانند پرونده های قتل ، زنا و … . اما پرونده های حقوقی بعد از پس گرفت پرونده توسط خواهان خاتمه می یابد.

7.    برگه ای که متمهم را به دادگاه فرا می خواند در دعاوی کیفری احضاریه و در دعاوی حقوقی اخطاریه نام دارد. به همین دلیل در دعاوی کیفری اگر متهم به برگه احظاریه توجه نکند توسط دادگاه جلب شده و به اجبار به دادگاه فرستاده می شود. بر خلاف دعاوی حقوقی.

دفتر خدمات قضایی کجاست؟

دفتر خدمات قضایی مکانی هست که امور ابتدایی قضایی شامل تنظیم شکوائیه و دادخواست را انجام میدهد. دفاتر خدمات الکترونیک قضایی صرفا جهت کاهش مراجعه حضوری و تسریع در روند رسیدگی هستند و فعالیت حقوقی و قضایی انجام نمی دهند. پس به جای این که مستقیم به دادگاه بروید، درخواست شما در دفاتر خدمات قضایی تهیه می شود و به دادگاه مناسب ارسال می شود. مثلا اگه موضوع شما درخواست طلاق هست به دادگاه خانواده و اگر دریافت دیه هست به دادگاه کیفری ارسال می شود.

پس شما به دفاتر خدمات قضایی مراجعه می کنید و پس از تنظیم درخواست شما، به دادگاه مناسب ارسال می شود و روال رسیدگی به پرونده ی شما شروع می شود.

انواع دادگاه ها و انواع رای ها

 دادگاه های زیر از عمده دادگاه هایی هستند که پرونده به دبیرخانه آن جا ارسال می شود:

1.    دادگاه کیفری یک

2.    دادگاه کیفری دو

3.    دادگاه های حقوقی

4.    شورای حل اختلاف

5.    دادگاه تجدید نظر

6.    دادگاه انقلاب

7.    دیوان عالی کشور

انواع رای دادگاه حقوقی

حکم اعلامی، حکم تاسیسی، حکم حضوری، حکم غیابی، حکم قطعی، حکم غیر قطعی، حکم نهایی و غیر نهایی،

حکم لازم الاجرا و غیر لازم الاجرا

شورای حل اختلاف کجاست؟

شورای حل اختلاف یک مرجع قضایی اولیه است. پرونده های معمولی و خیلی راحت معمولا به این دادگاه وارد می شود. برخی از دعاوی به هیچ عنوان قابلیت مطرح شدن در شورای حل اختلاف را ندارند. همچنین صدور احکامی از جمله حبس و شلاق در این مراجع ممنوع است. امور حقوقی زیر بیست میلیون تومان به شورا و بیشتر از آن به دادگاه حقوقی ارجاع می شود.

دادسرا کجاست؟

چنانچه شخصی با یک مشکلی کیفری برخورد کرد پرونده اش معمولا ابتدا به دادسرا ارجاع می شود. دادسرا مکانی است که امور اولیه پرونده در خصوص تحقیق، تعقیب یا جست و جو توسط بازپرس انجام می شود تا در صورت صلاحیت به دادگاه کیفری ارسال شود. مرحله ی دادسرا شاید طولانی باشد.

اگر شواهد نشان دهد که شخص مجرم است، پرونده با تایید نهایی دادستان و صدور کیفر خواست به دادگاه قضایی ارجاع می شود. رئیس دفتر دادگاه هم پرونده را به شعبه ی مناسب رسیدگی، ارسال می کند. قاضی با مطالعه اولیه پرونده از دو طرف می خواهد که به دادگاه بیایند و مراحل قضاوت با حضور شاکی، متشاکی و وکلای هردو طرف شروع می شود. تاریخ حضور در دادگاه توسط سامانه ثنا به هر دو طرف و وکلای آن ها اطلاع داده می شود. در فرض دیگر نیز در صورتی که پرونده به دلیل نبودن شواهد کافی یا اثبات مجرم نبودن شخص خاتمه پیدا می کند و قرار منع تعقیب صادر می شود.

شکوائیه و دادخواست در مراحل دادگاه

برگه شرح شکایت در شکایت کیفری شکوائیه و شکایت حقوقی دادخواست نام دارد. توجه داشته باشید دادخواست با درخواست فرق می کند. به عنوان نمونه تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت یک نوع درخواست می باشد. در موضوع کیفری فرد شکایت کننده شاکی و طرف مقابل متشاکی نام دارد. در موضوع حقوقی فرد شکایت کننده خواهان و طرف مقابل خوانده نام دارد.

شکایت کیفری را روی هر کاغذی می توان نوشت. اما شکایت حقوقی حتما باید بر روی برگه مخصوص دادخواست نوشته شود. هر دو برگه را فرد متقاضی می تواند خودش بنویسد. ولی از نظر فنی توصیه می گردد به وکیل پایه یک دادگستری تهران که آشنایی تخصصی به امور حقوقی دارد و یا یک وکیل جهت تنظیم، سپرده شود. علت آن کیفیت نگارش محتوا بر اساس اصول حقوقی می باشد. اگر نگارش شما مشکلی داشته باشد وارد جریان رسیدگی نشده و مرجع قضایی مدت خاصی را جهت تصحیح آن به شما مهلت می‌دهد.

مراحل دادگاه ها

در زیر مراحل دادگاه ها و اقداماتی که انجام میشه پشت سر هم نوشته شده است.

شکایت کیفری:

1.    تنظیم شکوائیه در دفاتر خدمات قضایی توسط کارشناس، وکیل و یا خود فرد

2.    ارائه شکوائیه به دادسرا توسط دفتر خدمات قضایی

3.    ارسال به واحد ارجا دادسرا

4.    در صورت نیاز درخواست صورت جلسه از نیروی انتظامی، پزشک قانونی و …

5.    ارسال صورت جلسات و توضیحات لازم توسط این مراجع به دادسرا

6.    5 روز مهلت جهت حضور شاکی

7.    اظهارات دوباره شاکی در صورت نیاز

8.    درخواست حضور متهم (در صورت نیاز حکم جلب)

9.    احتمال جلسه نهایی – در صورت صلاح دید حضور هر دو طرف

10. تصمیم بازپرس جهت مجرم بودن متهم و یا برائت (عدم مجرمیت)

11. تایید نهایی دادستان و صدور کیفر خواست

12. ارسال پرونده به دادگاه کیفری یک یا دو بسته به نوع پرونده

13. تعیین جلسه حضور طرفین (متهم و شاکی) به همراه وکلا در دادگاه جهت اظهارات نهایی

14. صدور حکم توسط قاضی پرونده و اعلام مهلت مشخص جهت درخواست تجدید نظر

15. درخواست تجدید نظر از سوی متهم به دادگاه تجدید نظر

16. اعلام حکم قطعی

17. ارسال حکم به اجرای احکام

18. اجرای حکم توسط اجرای احکام و پیگیری شاکی

شکایت حقوقی

1.    مراجعه به دفاتر خدمات قضایی

2.    تنظیم دادخواست توسط خواهان (فردی که از دیگری شکایت کرده است) به خوانده (فردی که از او شکایت کرده اید)

3.    استعلام هزینه دادخواست نسبت به نوع پرونده

4.    پرداخت هزینه دادخواست توسط خواهان

5.    ارسال دادخواست توسط خدمات قضایی به دادگاه حقوقی

6.    واحد ارجاع دادگاه بررسی کرده و به یک شعبه خالی ارجا می دهد

7.    بررسی مدارک پرونده توسط مدیر دفتر و در صورت نیاز درخواست مدارک مورد نیاز

8.    تحویل پرونده به قاضی پرونده و مطالعه آن توسط قاضی

9.    تنظیم وقت جهت رسیدگی

10. ابلاغ به وکلا و خواهان و خوانده جهت حضور در دادگاه

11. حضور خواهان و خوانده در دادگاه

12. رای دادگاه و اعلام مهلت تجدید نظر و ابلاغ به طرفین

13. ارجاع به اجرای احکام

14. اجرای حکم توسط اجرای احکام

شورای حل اختلاف:

دعاوی زیر ۲۰ میلیون تومان، انحصار وراثت، کیفری، صلح و سازش

1.    ثبت درخواست در دفاتر خدمات قضایی

2.    ارسال به شعبه

3.    ابلاغ از طرف شورا به طرفین جهت توضیحات

4.    حضور طرفین در شورای حل اختلاف

5.    داوری نهایی و ابلاغ به طرفین

6.    ابلاغ به اجرای احکام جهت اجرای حکم

کلیه پرونده ها چه حقوقی و چه کیفری پس از رای نهایی دادگاه در صورت نیاز به اجرای احکام ارسال می شود. در واقع اجرای احکام وظیفه اش این است که حکم قاضی را اجرا کند. این حکم میتواند مطالبه دیه، توقیف اموال، شلاق، حبس و… هرچیز دیگری باشد. لذا پس از حکم نهایی دادگاه، کار شما فقط با اجرای احکام است.

منبع: سایت وکیل از ما

۰ نظر / ۶۶۳ بازدید